Ly sứ Bát Tràng đạt chuẩn chất lượng phải trải qua 7 bước quy trình sản xuất tỉ mỉ và công phu, bao gồm: Chọn và xử lý đất, tạo dáng cho cốc sứ, phơi sấy và sửa hàng mộc, nhúng men, vẽ họa tiết, nung cốc sứ trong lò, để nguội lấy ra và kiểm tra chất lượng.
Ngoài quy trình sản xuất ly sứ chuyên nghiệp, Xưởng Gốm còn chia sẻ những kiến thức hữu ích về các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng ly sứ trong quá trình sản xuất, cũng như sự cải tiến trong việc sản xuất ly sứ Bát Tràng từ thủ công sang hiện đại.
Bước 1: Chọn và xử lý đất
Chọn lọc và xử lý đất là bước nền tảng, quyết định đến 50% chất lượng sản phẩm cốc sứ Bát Tràng. Nguyên liệu chính để sản xuất là đất sét. Đất sét khai thác từ lòng đất mang theo nhiều tạp chất và độ rắn chắc cao.
Do đó, người thợ Bát Tràng cần phải xử lý đất qua 5 công đoạn tỉ mỉ như sau:
- Tưới nước, thái mỏng: Đất sét được tưới nước cho mềm, sau đó thái mỏng thành từng lát mỏng manh.
- Loại bỏ tạp chất: Từng lớp đất được sàng lọc cẩn thận, loại bỏ hoàn toàn đá sỏi, cành cây, rễ cỏ… để đảm bảo độ tinh khiết cho gốm.
- Nhào trộn: Đất được nhào kỹ càng, đảm bảo độ mịn, dẻo, đồng nhất, tạo nền tảng cho những sản phẩm gốm hoàn hảo.
- Đập và thái: Khối đất nhào trộn sẽ được đập và thái thành những miếng mỏng, rồi lại nhào trộn lại nhiều lần. Quá trình này được lặp đi lặp lại nhiều lần để loại bỏ hoàn toàn bọt khí, tăng độ kết dính cho đất sét.
- Pha trộn cao lanh: Tùy vào yêu cầu sản xuất từng loại gốm, cao lanh sẽ được pha trộn với tỷ lệ thích hợp, góp phần mang đến độ bóng mịn, bền bỉ cho sản phẩm.
Bước 2: Tạo dáng cho cốc sứ
Tạo dáng là bước quan trọng thứ hai trong quy trình sản xuất ly sứ, quyết định hình thức và tính thẩm mỹ cho sản phẩm. Ba phương pháp tạo dáng phổ biến nhất được xưởng sản xuất ly sứ Bát Tràng áp dụng là đổ rót, in khuôn và vuốt tay.
- Đổ rót: Là phương pháp sử dụng hỗn hợp đất sét loãng (như hồ) được rót vào khuôn thạch cao có sẵn hình dạng ly sứ mong muốn. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là tạo hình nhanh chóng, đồng nhất cho sản phẩm sản xuất số lượng lớn và ít hao tổn nguyên liệu.
- In khuôn: Là phương pháp sử dụng lực ép để nén hỗn hợp đất sét vào khuôn thạch cao. Phương pháp này có ưu điểm tương tự như phương pháp đổ rót, đó là tạo hình nhanh chóng, sản phẩm đồng nhất, ít hao tổn nguyên liệu và có thể tạo hoa văn, họa tiết trên bề mặt sản phẩm bằng khuôn.
- Vuốt tay: Là phương pháp sử dụng kỹ thuật vuốt, nặn bằng tay từng để tạo hình cho cốc sứ từ khối đất sét. Ưu điểm là có thể tạo hình tự do, sáng tạo, thể hiện cá tính và dấu ấn của người thợ, phù hợp sản xuất sản phẩm độc đáo, ít phổ biến và có thể tạo đường nét, hoa văn tinh xảo trên bề mặt sản phẩm.
Bước 3: Phơi sấy và sửa hàng mộc
Sau khi trải qua khâu tạo hình, những sản phẩm ly sứ gốm mộc Bát Tràng bước vào giai đoạn tiếp theo là phơi sấy và sửa hàng mộc. Công đoạn này góp phần định hình, hoàn thiện sản phẩm trước khi tiến đến những bước nhúng men, trang trí và nung gốm.
Hiện tại, có 2 phương pháp phơi sấy được áp dụng là hong khô tự nhiên và dùng lò sấy.
Phương pháp hong khô tự nhiên được người thợ làng gốm Bát Tràng áp dụng từ xa xưa. Dưới ánh nắng mặt trời và gió trời, những chiếc cốc sứ được xếp gọn gàng trên giá, trải qua thời gian để từng phần nước trong đất sét bốc hơi dần dần.
Ngày nay, nhiều xưởng gốm đã áp dụng lò sấy để tăng tốc độ cho quá trình phơi sấy. Lò sấy giúp kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm một cách chính xác, đảm bảo sản phẩm được sấy khô đều đặn, hạn chế nứt nẻ, cong vênh.
Dù áp dụng phương pháp nào, quá trình phơi sấy cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn trọng. Người thợ cần theo dõi sát sao quá trình sấy, điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm phù hợp với từng loại sản phẩm. Việc sấy quá nhanh có thể khiến sản phẩm bị nứt nẻ, trong khi sấy quá lâu lại ảnh hưởng đến chất lượng men sau này.
Sau khi được sấy khô sẽ tiến hành đến bước sửa hàng mộc. Thợ gốm sẽ kiểm tra kỹ lưỡng để phát hiện và sửa chữa những khuyết điểm nhỏ trên như sẹo, nứt, méo mó,… trước khi tiến hành các bước tiếp theo.
Bước 4: Tráng men
Bước tráng men là bước góp phần tạo nên vẻ đẹp và chất lượng cho sản phẩm.
Đầu tiên, người thợ Bát Tràng sẽ chế tạo men bằng phương pháp ướt. Đây là phương pháp phổ biến tại làng gốm Bát Tràng. Nguyên liệu men được nghiền mịn, lọc kỹ, trộn đều với nhau và khuấy tan trong nước. Sau đó, hỗn hợp được để lắng xuống, loại bỏ phần nước trong và bã đọng, chỉ lấy phần “dị” lơ lửng ở giữa – chính là lớp men bóng cho sản phẩm.
Trước khi tráng men sẽ làm sạch sản phẩm bằng cách dùng chổi lông loại bỏ bụi bẩn trước khi tráng men. Đối với sản phẩm có xương gốm màu, cần có lớp men lót để che đi màu sắc này. Kỹ thuật tráng men phức tạp hơn, đòi hỏi tính toán nồng độ men, độ khó của xương gốm để đạt hiệu quả mong muốn.
Thợ gốm Bát Tràng sử dụng nhiều kỹ thuật tráng men đa dạng, thể hiện cả kỹ thuật và nghệ thuật truyền thống:
- Dội men: Dội men trực tiếp lên sản phẩm.
- Phun men: Sử dụng súng phun để tạo lớp men mỏng, đều.
- Nhúng men: Nhúng sản phẩm vào dung dịch men.
- Láng men: Dùng cọ hoặc dụng cụ chuyên dụng để quét men lên sản phẩm.
- Kìm men: Dùng tay nhúng sản phẩm vào men, sau đó xoay nhẹ để tạo lớp men đều.
- Đúc men: Đổ men vào khuôn chứa sản phẩm.
- Quay men: Dùng bàn xoay để sản phẩm quay đều trong dung dịch men.
Sau khi tráng men, sản phẩm được kiểm tra kỹ lưỡng để phát hiện và sửa chữa các khuyết điểm như thiếu men, thừa men,… trước khi vẽ họa tiết và đưa vào lò nung.
Bước 5: Vẽ họa tiết
Bước vẽ họa tiết là giai đoạn tốn nhiều thời gian, công sức nhất trong quy trình sản xuất ly sứ Bát Tràng. Người thợ sẽ sử dụng bút lông vẽ màu để vẽ hoa văn, họa tiết trực tiếp lên sản phẩm.
Đây là phương pháp đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và khả năng nghệ thuật cao của người thợ. Mỗi nét vẽ đều mang theo tâm huyết, tạo nên sự độc đáo, riêng biệt cho từng sản phẩm.
Bước 6: Nung cốc sứ trong lò
Nung gốm sứ là công đoạn cuối cùng nhưng vô cùng quan trọng trong quy trình sản xuất gốm Bát Tràng, quyết định chất lượng và vẻ đẹp hoàn chỉnh cho sản phẩm. Giai đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn trọng và kinh nghiệm dày dặn của người thợ gốm.
Lò nung được đốt nóng từ từ, theo từng giai đoạn để đảm bảo gốm chín đều và không bị nứt vỡ. Khi gốm đạt đến độ chín hoàn hảo, nhiệt độ lò sẽ được điều chỉnh đến mức cao nhất (khoảng 1100°C – 1200°C) để tạo lớp men bóng bẩy và bền bỉ.
Sau khi đạt nhiệt độ cao nhất, lò nung được hạ nhiệt độ từ từ để gốm nguội dần. Quá trình này giúp gốm bớt giòn, giảm nguy cơ nứt vỡ và tăng độ bền cho sản phẩm.
Bước 7: Để nguội, lấy ra và kiểm tra chất lượng
Sau khi nung xong, tất cả các cửa lò, lỗ giòi, lỗ xem lửa được bịt kín hoàn toàn để giữ nhiệt độ bên trong lò ổn định. Ly sứ được làm nguội tự nhiên trong lò nung trong khoảng 2 ngày 2 đêm.
Sau khi nguội bớt, thợ nung mới mở cửa lò và tiếp tục để gốm nguội thêm 1 ngày 1 đêm nữa.Gốm được cẩn thận lấy ra khỏi lò và để nguội hoàn toàn. Sản phẩm được phân loại theo chất lượng, hình dáng và màu sắc. Những sản phẩm bị lỗi nhẹ sẽ được sửa chữa
Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng ly sứ trong quá trình sản xuất?
Chất lượng của ly sứ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau trong suốt quá trình sản xuất, từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu nung và hoàn thiện sản phẩm. Dưới đây là 5 yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng ly sứ:
1. Chất lượng nguyên liệu:
Cần chú trọng đến loại đất sét, men gốm và nước trong quá trình sản xuất ly sứ.
Trong đó, loại đất sét tốt quyết định độ bền, độ cứng, độ trong của sản phẩm nên cần tuyển chọn kỹ, loại bỏ tạp chất và đảm bảo hàm lượng khoáng chất phù hợp.
Về men gốm, cần pha chế đúng kỹ thuật để bám dính tốt, tạo độ sáng bóng, thẩm mỹ.
Nước sử dụng phải là nước sạch, không tạp chất để đảm bảo độ dẻo của đất sét và chất lượng sản phẩm.
2. Kỹ thuật sản xuất:
Kỹ thuật sản xuất bao gồm nhiều giai đoạn như tạo hình, sấy, trang trí và nung.
Trong đó, kỹ thuật tạo hình ảnh hưởng đến độ dày mỏng, độ cân đối và hình dạng của ly sứ. Kỹ thuật tạo hình tốt sẽ giúp tạo ra những sản phẩm có hình dáng đẹp mắt và độ dày đồng đều.
Đối với kỹ thuật sấy cần được kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm cẩn thận để đảm bảo ly sứ được sấy khô đúng cách trước khi nung để tránh bị nứt nẻ.
Kỹ thuật trang trí như vẽ họa tiết, in lưới, dán decal cần được thực hiện cẩn thận, tỉ mỉ để giúp các sản phẩm ly sứ có được giá trị thẩm mỹ cao.
Với kỹ thuật nung cần điều chỉnh nhiệt độ nung đạt đến mức đủ cao để ly sứ được nung chín hoàn toàn và đạt được độ cứng, độ bền cần thiết.
3. Tay nghề của người thợ:
Kỹ năng và kinh nghiệm của người thợ là yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng sản phẩm.
Người thợ có tay nghề cao, dày dặn kinh nghiệm sẽ biết cách xử lý và kiểm soát các yếu tố trong quá trình sản xuất để tạo ra những sản phẩm hoàn hảo, có giá trị thẩm mỹ cao, đạt chuẩn chất lượng, an toàn với sức khỏe.
Họ có khả năng nhận biết và sửa chữa các lỗi nhỏ ngay từ đầu, giúp giảm thiểu tỷ lệ sản phẩm hỏng.
4. Thiết bị máy móc:
Sự hiện đại và chất lượng của thiết bị máy móc ảnh hưởng đến hiệu suất và độ chính xác của quá trình sản xuất ly sứ. Máy móc hiện đại giúp tiết kiệm thời gian, giảm tỷ lệ lỗi và cải thiện chất lượng sản phẩm, giúp tạo ra những sản phẩm có độ chính xác cao và đồng đều hơn.
5. Kiểm soát chất lượng:
Quy trình sản xuất cần được giám sát chặt chẽ để phát hiện sớm các lỗi và điều chỉnh kịp thời. Các bước như tạo hình, nung gốm và trang trí cần được kiểm tra liên tục để đảm bảo sản phẩm cuối cùng đạt chất lượng cao nhất.
Sau khi hoàn thành, sản phẩm cần được kiểm tra kỹ lưỡng về hình dáng, độ bền, màu sắc và các tiêu chí khác để đảm bảo không có lỗi nào ảnh hưởng đến chất lượng của ly sứ.
So sánh quy trình sản xuất ly sứ truyền thống và hiện đại của Bát Tràng?
Quy trình sản xuất ly sứ của Bát Tràng đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ truyền thống đến hiện đại. Dưới đây là sự so sánh điểm khác biệt giữa hai quy trình này:
| Công đoạn | Truyền thống | Hiện đại |
| Chọn đất và xử lý đất | Đất sét được chọn lọc từ các nguồn tốt nhất, thường là đất sét trắng từ vùng Thạch Thất, Phù Đổng, và Đông Anh.
Đất sét sau đó được ngâm và nhào kỹ lưỡng để loại bỏ tạp chất và tạo độ dẻo. |
Đất sét vẫn được chọn lọc kỹ lưỡng, nhưng quá trình xử lý được cơ giới hóa.
Sử dụng máy móc để trộn và nhào đất sét, giúp đồng đều và nhanh chóng hơn. |
| Tạo hình | Người thợ sử dụng bàn xoay và tay nghề thủ công để tạo hình ly sứ. | Sử dụng máy ép và khuôn đúc để tạo hình ly sứ, giúp tăng năng suất và độ chính xác. |
| Phơi sấy | Phơi sản phẩm dưới ánh nắng mặt trời hoặc trong lò sấy thủ công. | Sử dụng lò sấy hiện đại để kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm, đảm bảo sản phẩm được phơi khô đều đặn. |
| Trang trí | Các hoa văn, họa tiết được chạm khắc hoặc vẽ tay trên bề mặt ly sứ. | Ngoài vẽ hoa văn còn sử dụng công nghệ in ấn hiện đại như in decal, in lưới để trang trí sản phẩm. |
| Tráng men | Tráng men thủ công bằng cách nhúng hoặc quét men lên sản phẩm. | Quá trình tráng men được thực hiện bằng máy, đảm bảo lớp men đều và mịn. |
| Nung | Ly sứ được nung trong lò củi hoặc lò than ở nhiệt độ khoảng 1000-1300 độ C. Quá trình nung kéo dài từ 24 đến 48 giờ. | Sử dụng lò nung gas hoặc lò nung điện với khả năng kiểm soát nhiệt độ chính xác, rút ngắn thời gian nung xuống còn khoảng 12 đến 24 giờ. |
Để đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng cao, đặc biệt là các đơn hàng số lượng lớn và cần gấp, Xưởng Gốm Bát Tràng đã áp dụng quy trình sản xuất cốc sứ hiện đại.
Quy trình này mang lại nhiều ưu điểm vượt trội so với phương pháp truyền thống, giúp chất lượng sản phẩm ổn định và đồng đều hơn, giảm thiểu chi phí và rút ngắn thời gian sản xuất.
Nhờ áp dụng quy trình sản xuất hiện đại, Xưởng Gốm Bát Tràng tự tin đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng, kể cả những đơn hàng số lượng lớn, cần gấp trong thời gian ngắn. Sản phẩm của chúng tôi luôn đảm bảo chất lượng cao, giá thành hợp lý và mẫu mã đa dạng, phong phú.
Top 5 nhà sản xuất, cung cấp ly sứ chuẩn chất lượng
Mỗi công đoạn trong quy trình sản xuất cốc sứ đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm cuối cùng. Vậy nên, việc lựa chọn nhà xưởng sản xuất có quy trình đạt chuẩn là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng, độ bền và tính thẩm mỹ của cốc sứ.
Dưới đây là danh sách 5 nhà xưởng, công ty sản xuất cốc sứ uy tín, sở hữu quy trình sản xuất đạt chuẩn từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến khâu nung sản phẩm mà bạn có thể tham khảo là:
1. Xưởng Gốm Bát Tràng
2. Xưởng Gốm Việt
3. Gốm sứ sáng tạo Việt
4. Xưởng gốm sứ Việt
5. Gốm Đẹp
Trong đó, Xưởng Gốm Bát Tràng gây ấn tượng bởi khả năng liên kết tạo thành chuỗi cung ứng hoàn hảo với các xưởng in, xưởng hộp, xưởng gỗ… tại làng nghề, mang đến dịch vụ sản xuất ly sứ quà tặng trọn gói. Bên cạnh đó, 4 xưởng sản xuất ly sứ còn lại cũng là những cái tên uy tín, được nhiều khách hàng tin tưởng lựa chọn.
Trên đây là quy trình sản xuất cốc sứ, ly sứ chi tiết. Hy vọng thông qua bài viết này, quý khách hàng đã biết được quá trình một chiếc cốc sứ đạt chuẩn chất lượng là như thế nào. Nếu có nhu cầu đặt sản xuất cốc sứ số lượng lớn, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Hotline 0941.900.823 để nhận được tư vấn và báo giá cụ thể nhé!
